Για τους περισσότερους από εμάς, η κρυογονική παραμένει ένα μυστήριο, μια έννοια που μοιάζει άγνωστη και μακρινή. Η μοναδική μας επαφή με αυτήν συχνά περιορίζεται σε ιστορίες και φήμες, όπως αυτή που θέλει τον Walt Disney να έχει καταψυχθεί, περιμένοντας να επιστρέψει στη ζωή κάποτε στο μέλλον — ένας αστικός μύθος που δεν λέει να ξεθωριάσει. Ωστόσο, για τον Πίτερ Τσολακίδη, η κρυογονική δεν είναι κάποια μακρινή φαντασίωση ή φήμη. Είναι το όραμα στο οποίο έχει αφιερώσει τα τελευταία χρόνια τη ζωή του.
Το επίθετό του προδίδει την ελληνική του καταγωγή. Ο Πίτερ Τσολακίδης, 75 ετών σήμερα, γεννήθηκε στο Ισραήλ. Ο πατέρας του καταγόταν από την Αθήνα και η μητέρα του από τη Σύρο. Λίγο καιρό μετά τη γέννηση του γιου τους πήραν την απόφαση να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Ωστόσο, οι δυσκολίες της εποχής ανάγκασαν την οικογένεια να μεταναστεύσει στην Αυστραλία όταν ο Πίτερ ήταν μόλις πέντε ετών.
«Δεν μιλάω πολύ καλά ελληνικά, αλλά καταλαβαίνω αρκετά», παραδέχεται με χαμόγελο, μια μικρή ένδειξη της σύνδεσης που προσπαθεί να διατηρεί με τις ρίζες του. Παρά τις γλωσσικές δυσκολίες, έχει επισκεφθεί την Ελλάδα πολλές φορές. «Με συναρπάζει ιδιαίτερα η Αρχαία Ελλάδα, λόγω της βαθιάς της επιρροής στον σύγχρονο πολιτισμό. Νιώθω περήφανος που έχω αυτή την κληρονομιά», αναφέρει. Ο ίδιος είχε από μικρός μια φυσική περιέργεια αλλά και την επιθυμία να κατανοήσει όσα ξεπερνούσαν το προφανές. Η περιέργειά του για το άγνωστο πήρε απρόσμενη τροπή όταν, ως φοιτητής χημείας, βρήκε ένα βιβλίο που θα άλλαζε τη ζωή και τον τρόπο σκέψης του.
Η κρυογονική είναι η διαδικασία διατήρησης του ανθρώπινου σώματος μετά τον νομικό θάνατο, σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, με τη χρήση υγρού αζώτου
Το “The Prospect of Immortality” του Ρόμπερτ Ετινγκερ έπεσε τυχαία στα χέρια του και τον εισήγαγε σε έναν κόσμο όπου ο θάνατος δεν είναι το τέλος, αλλά μια προσωρινή παύση. «Εκεί διάβασα για την κρυογονική και τη δυνατότητα να επαναφέρουμε στη ζωή ανθρώπους που είχαν υποβληθεί σε κρυοσυντήρηση», θυμάται. Η κρυογονική, όπως την περιγράφει ο Πίτερ Τσολακίδης, είναι η διαδικασία διατήρησης του ανθρώπινου σώματος μετά τον νομικό θάνατο, σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, με τη χρήση υγρού αζώτου. «Η προσδοκία είναι ότι η μελλοντική ιατρική τεχνολογία θα μπορέσει να επαναφέρει τον ασθενή σε υγιή κατάσταση και να του προσφέρει ένα νέο, νεανικό σώμα», εξηγεί.
Η προσδοκία είναι ότι η μελλοντική ιατρική τεχνολογία θα μπορέσει να επαναφέρει τον ασθενή σε υγιή κατάσταση και να του προσφέρει ένα νέο, νεανικό σώμα.
Εκείνη την εποχή ο Πίτερ πίστευε πως, όταν θα έφτανε σε προχωρημένη ηλικία, η πρακτική αυτή θα ήταν πλέον αποδεκτή και διαδεδομένη στην κοινωνία. Ο ίδιος ακολούθησε καριέρα στον χώρο του μάρκετινγκ, του στρατηγικού σχεδιασμού και της υλοποίησης μεγάλων έργων για μια διεθνή πετρελαϊκή εταιρεία. Οταν όμως συνταξιοδοτήθηκε, διαπίστωσε με απογοήτευση ότι η κρυογονική δεν ήταν ακόμα διαθέσιμη στον ευρύ κόσμο. Αυτή η ανακάλυψη τον παρακίνησε να αναλάβει δράση. «Το υπόβαθρό μου στις επιστήμες, το μάρκετινγκ, τα οικονομικά και τη διαχείριση έργων έκανε τη δημιουργία της Southern Cryonics, την πρώτη εγκατάσταση κρυογονικής στο νότιο ημισφαίριο, να μοιάζει φυσικό βήμα», λέει, εξηγώντας πώς αποφάσισε να αφιερώσει τα χρόνια της συνταξιοδότησής του σε ένα πεδίο που πάντα τον γοήτευε.
Πόσο κοστίζει να σε παγώσουν;
Η πορεία από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι τη λειτουργία της εγκατάστασης το 2024 στο Χόλμπρουκ, μια μικρή πόλη περίπου 500 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Σίδνεϊ και 300 χιλιόμετρα βόρεια της Μελβούρνης, διήρκεσε περίπου δέκα χρόνια. Η όλη διαδικασία, όπως αναγνωρίζει, ήταν γεμάτη προκλήσεις. «Βρισκόμασταν σε αχαρτογράφητα νερά», παραδέχεται, καθώς η Southern Cryonics απαιτούσε περισσότερα από τεχνικές γνώσεις. Χρειαζόταν και την αφοσίωση ανθρώπων που θα πίστευαν στο όραμα του. «Πριν ξεκινήσουμε τη λειτουργία μας, 35 μέλη στήριξαν την προσπάθειά μας με εισφορές που κυμαίνονταν από 30.000 έως 42.000 ευρώ. Αυτά τα ποσά ήταν καθοριστικά για την κατασκευή των εγκαταστάσεών μας. Ως αντάλλαγμα, εξασφάλισαν το δικαίωμα μιας δωρεάν κρυοσυντήρησης στο μέλλον», σημειώνει.
Οι συμμετέχοντες πληρώνουν μια ετήσια συνδρομή ύψους 210 ευρώ και μια εφάπαξ εισφορά 90.000 ευρώ για τη διαδικασία κρυοσυντήρησης.
Από την αρχή του 2024, η Southern Cryonics άνοιξε τις πόρτες της και για νέους συνδρομητές. Οι συμμετέχοντες πληρώνουν μια ετήσια συνδρομή ύψους 210 ευρώ και μια εφάπαξ εισφορά 90.000 ευρώ για τη διαδικασία κρυοσυντήρησης. Η Southern Cryonics βασίζεται σε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για τη βιωσιμότητά της, το οποίο στηρίζεται στην προσέλκυση 10 νέων συνδρομητών κάθε χρόνο και όπως αποκαλύπτει ο ιδρυτής έχουν ήδη ξεπεράσει τον στόχο τους. «Το να βλέπω τις εγκαταστάσεις μας να παίρνουν ζωή και να προσφέρουν τις πρώτες κρυογονικές υπηρεσίες σε ανθρώπους που συμμερίζονται το όραμά μας είναι μια εξαιρετικά ικανοποιητική εμπειρία», αναφέρει με υπερηφάνεια.
Affected person 1: Η πρώτη διαδικασία κρυογονικής στην Αυστραλία
Στις 12 Μαΐου 2024, η Southern Cryonics κλήθηκε να αναλάβει και την πρώτη της κρυογονική διαδικασία. Ο «Affected person 1», όπως αναφέρεται, ήταν ένας άνδρας που απεβίωσε αιφνίδια και η απόφαση για την κρυοσυντήρηση πάρθηκε από τον γιο του. «Ηταν πολύ αναστατωμένος όταν μας κάλεσε, ήξερε όμως ότι ήθελε να δώσει στον πατέρα του μια ευκαιρία για μελλοντική αναβίωση. Το σημαντικό ήταν ότι επικοινώνησε μαζί μας χωρίς καθυστέρηση και πως η σορός του πατέρα του ήταν αρκετά κοντά στις εγκαταστάσεις μας, οπότε μπορέσαμε να λειτουργήσουμε άμεσα», εξηγεί ο Πίτερ Τσολακίδης.
Η διαδικασία ξεκίνησε με τη μεταφορά του σώματος από το ψυκτικό δωμάτιο του νοσοκομείου σε τοπικό γραφείο τελετών, όπου τοποθετήθηκε σε πάγο για τη διατήρηση χαμηλής θερμοκρασίας. Από εκεί, ο «Affected person 1» μεταφέρθηκε στη Southern Cryonics. Στο εξειδικευμένο εργαστήριο, ξεκίνησε η σταδιακή ψύξη του σώματος σε θερμοκρασίες υγρού αζώτου, μέσω ενός ηλεκτρονικά ελεγχόμενου θαλάμου. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 17 Μαΐου, όταν το σώμα τοποθετήθηκε σε ειδικό θάλαμο Dewar, όπου και θα διατηρηθεί.
Παρόλο που ο Πίτερ Τσολακίδης δεν μπορεί να μοιραστεί συγκεκριμένες λεπτομέρειες για την περίπτωση λόγω ζητημάτων ιδιωτικότητας, αποκαλύπτει ότι η οικογένεια είχε από καιρό δείξει ενδιαφέρον για την κρυογονική. Αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη λήψη της απόφασης. «Πάντα τονίζουμε ότι στην κρυογονική δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Δεν επιδιώκουμε ποτέ να εκμεταλλευτούμε ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση πένθους. Δεν μπορούμε να υποσχεθούμε την αναβίωση, αλλά αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε είναι ελπίδα», τονίζει ο Τσολακίδης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η οικογενειακή υποστήριξη παίζει καθοριστικό ρόλο για όσους επιλέγουν την κρυογονική. «Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα άτομα που επιλέγουν την κρυογονική μοιράζονται την απόφασή τους με την οικογένειά τους. Αν και τα μέλη της οικογένειας μπορεί να μη συμφωνούν πλήρως με την επιλογή, συνήθως σέβονται τις επιθυμίες του ατόμου», εξηγεί.
Πάντα τονίζουμε ότι στην κρυογονική δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Δεν επιδιώκουμε ποτέ να εκμεταλλευτούμε ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση πένθους. Δεν μπορούμε να υποσχεθούμε την αναβίωση, αλλά αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε είναι ελπίδα.
Ο ίδιος ελπίζει ότι με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας, το κόστος της κρυογονικής θα μειωθεί, καθιστώντας την προσβάσιμη σε μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. «Η κρυογονική δεν χρειάζεται να αναπτύξει αυτές τις τεχνολογίες η ίδια. Ο ρόλος της είναι να διατηρεί το σώμα, ενώ η επιστημονική κοινότητα προοδεύει σε τομείς όπως η αναγεννητική ιατρική, η αποκατάσταση οργάνων, η έρευνα για τη γήρανση και η νανοτεχνολογία», εξηγεί. «Μιλάμε για χρονικούς ορίζοντες 200 ή και 300 ετών», διευκρινίζει, προσθέτοντας πως «η κρυογονική είναι ουσιαστικά μια γέφυρα προς το μέλλον, που διατηρεί το σώμα μέχρι η επιστήμη να προλάβει. Ακόμα και οι επιστήμονες που αμφισβητούν την κρυογονική, όταν ρωτώνται αν θα λειτουργήσει, απαντάνε για το κοντινό μέλλον των επόμενων δεκαετιών. Αλλά όταν τους ζητηθεί να απαντήσουν για το αν θα είναι εφικτή σε 200 χρόνια από τώρα, η απάντησή τους συχνά είναι “ποτέ μη λες ποτέ”».
Οι ηθικές ανησυχίες
Από την αρχαιότητα, ο άνθρωπος έχει εστιάσει σε μία κοινή επιθυμία: την αθανασία. Είτε μέσα από μύθους, θρησκευτικές παραδόσεις, είτε μέσω της επιστημονικής φαντασίας, η ιδέα της παράτασης της ζωής και της υπέρβασης του θανάτου έχει γοητεύσει τη φαντασία του ανθρώπου. Ωστόσο, αυτή η αναζήτηση για αθανασία εγείρει σειρά ηθικών ζητημάτων, καθώς φέρνει στην επιφάνεια ερωτήματα για το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου και την έννοια της ανθρώπινης ύπαρξης. Το γεγονός ότι η αναβίωση από την κρυογονική δεν είναι εγγυημένη και οι άνθρωποι που επιλέγουν αυτή τη διαδικασία το κάνουν με την ελπίδα, όχι με βεβαιότητα, εντείνει τις ηθικές ανησυχίες.
Ποιος είναι υπεύθυνος για να εξηγήσει στους ανθρώπους που ξυπνούν ύστερα από 200 χρόνια ποιοι είναι και τι έχει συμβεί στον κόσμο τους;
Επιπλέον, υπάρχει και το πρακτικό ζήτημα της αναβίωσης: ποιος είναι υπεύθυνος για να εξηγήσει στους ανθρώπους που ξυπνούν ύστερα από 200 χρόνια ποιοι είναι και τι έχει συμβεί στον κόσμο τους; «Κρατάμε υπολογιστικά αρχεία που έχουν δημιουργηθεί από τους ίδιους τους ασθενείς», εξηγεί ο Πίτερ. «Από την άλλη, δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι τα συναισθηματικά ή νοητικά τους αποθέματα. Αν αναβιώσουν με επιτυχία, μπορεί να θυμούνται τα πάντα. Προσπαθούμε να καλύψουμε όσο το δυνατόν περισσότερες επιλογές. Ποιος ξέρει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, ας πούμε, σε 200 χρόνια;» Ο ίδιος θεωρεί ότι, αν και η αναβίωση μπορεί να ακούγεται ουτοπική, στην πραγματικότητα το να σκεφτόμαστε τον θάνατο ως κάτι οριστικό μπορεί να είναι παρωχημένο. Οπως εξηγεί, αν η αναβίωση γίνει ποτέ εφικτή, τότε θα ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο θάνατος δεν θα είναι αναπόφευκτος. «Κανείς δεν θα πεθαίνει, εκτός αν το επιλέξει», σημειώνει.
Μόνο το 5% των ανθρώπων εκφράζουν επιθυμία για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, και από αυτούς, λιγότερο από το 1% ενδιαφέρεται για την κρυογονική.
Σύμφωνα με τον Πίτερ Τσολακίδη, μόνο το 5% των ανθρώπων εκφράζουν επιθυμία για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, και από αυτούς, λιγότερο από το 1% ενδιαφέρεται για την κρυογονική. Και αυτό εξηγείται, κατά την άποψή του, από την πεποίθηση ότι η ζωή που θα παραταθεί με τέτοιο τρόπο, ειδικά αν αυτή διακόπτεται από μία μακρά περίοδο κρυοσυντήρησης, δεν είναι κάτι που προσελκύει τους περισσότερους. Οσο για την κληρονομιά του, ο Πίτερ Τσολακίδης δεν την αντιλαμβάνεται μόνο ως κάτι που θα μπορούσε να φέρει σημαντικές κοινωνικές αλλαγές στο μέλλον, αλλά και ως κάτι βαθιά προσωπικό. «Αν η κρυογονική δεν λειτουργήσει, τότε η κληρονομιά μου δεν έχει νόημα», λέει με απόλυτη ειλικρίνεια. «Αν όμως λειτουργήσει, και δεδομένου ότι σκοπεύω να υποβληθώ σε κρυογονική συντήρηση, θα μπορέσω εγώ ο ίδιος να μεταφέρω στις επόμενες γενιές το όραμά μου».
Κεντρική φωτογραφία: Shutterstock
